به هر نوع حادثهی طبیعی (سیل، زلزله، آتشفشان و …) و مصنوعی (انفجار، آتشسوزی، نشت مواد شیمیایی و …) که به طور ناگهانی و غیرمنتظره به وجود آید و سختی، درد، آسیب و رنج به بار آورده و محیط زیست را آلوده کند و برای برطرف کردن، کنترل و مهار آن نیاز به اقدامات اساسی، ملی یا جهانی باشد، بحران میگویند.
در ابتدا برای مدیریت بحران برنامهریزی کرده و نگاهی مدیریتی و سیستمی به قضیه داشته باشید.
شرح وظایف افراد، سازمانها، نهادها در مواقع بحرانی مشخص شود.
تمام افراد آموزشهای لازم را دیده و با وظایف و مسئولیتهای خود آشنا باشند.
دستورالعمل مدیریت بحران و واکنش در شرایط اضطراری تهیه و به تأیید مدیران و اطلاع کارکنان رسیده باشد.
فهرست وسایل، امکانات و تجهیزات مورد نیاز تهیه و نواقص موجود برطرف شود.
سیستمهای ارتباطی نظیر تلفن، بیسیم، رادیو، تلویزیون و … برای مواقع بحرانی در نظر گرفته شود.
برای افزایش سطح آمادگی کارکنان، مانورهای آموزشی به طور مرتب برگزار و نتایج آن تجزیه و تحلیل شود.
چگونگی همکاریهای درون سازمانی و برون سازمانی مشخص شود.
موانع موجود در رسیدن به اهداف مدیریت بحران بررسی شود.
با برگزاری جلسات آموزشی، سمینارها، کنفرانسها و … سطح آگاهی مدیران و کارکنان افزایش داده شود.
تیمهای امدادرسان و نجات (آتشنشانی، اورژانس) مشخص، تقویت و تجهیز شوند.
روشهای پیشگیری از بروز بحران توسط کارشناسان شناسایی و عملیاتی شوند.
اقدامات لازم برای کاهش پیامدها و اثرات بحران بررسی شوند.
منابع اولیه انسانی مانند سرپناه، آب بهداشتی، غذا و سرویسهای بهداشتی در نظر گرفته شود.
مدیریت بیماریها و اقدامات بهداشتی برای کنترل، پیشگیری و مهار بیماریهای واگیر مانند وبا، حصبه و … در نظر گرفته شود.
روشهای تخلیهی اضطراری افراد و محلهای تجمع ایمن، پناهگاهها مشخثص شود.
وسایل و تجهیزات اولیهی درمانی مانند بیمارستان، اورژانس، کمکهای اولیه، دارو و … در نظر گرفته شود.
برقراری نظم، آرامش و امنیت در مناطق بحران دیده اهمیت زیادی دارد.