از بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) چه می دانید؟

بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) شامل نمایش گرافیکی تعدادی متغیر است که ارزش‌های یک سازمان را نشان می دهند و می‌توان آن را به عنوان یک ابزار استراتژیک برای توسعه یک سازمان جدید به کار برد. علاوه بر این، موقعیت و وضعیت کسب و کار موجود را نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. بوم مدل کسب و کار از ۹ قسمت تشکیل شده است که از آنها به عنوان بلوک های سازنده یک سازمان یاد می‌کنند. با توجه به جنبه بصری این مدل که همه ویژگی‌ های شرکت را به صورت اجمالی مشخص می کند، می توان عملکرد یک سازمان در حال فعالیت را با استفاده از این بوم به راحتی ارتقا داد. به عبارتی با در نظر گرفتن پیشرفت‌های هر بخش از این دسته بندی می‌توان گزاره ارزش آن را اصلاح کرد و به لحاظ ساختاری به ارتقای آن کمک کرد. این ابزار همچنین برای تحلیل و بررسی مدل کسب و کار رقبا و دیگر شرکت‌ها نیز کاربرد فراوانی دارد.

شرکای اصلی در بوم مدل کسب و کار

برای سازمان های در حال فعالیت و استارتاپ ها خیلی مهم است که برای انجام تجارت خود، شرکای اصلی‌شان را شناسایی کنند. در واقع این اولین گام برای ایجاد مدل کسب و کار است و بسیاری از شرکت ها برای بهبود عملکرد خود و کاهش ریسک مدل کسب و کار، به دنبال مشارکت با سایر شرکت ها می روند. دوست دارید چه کسانی به عنوان شرکا یا توزیع کنندگان شما در ایده کسب و کارتان باشند؟

فعالیت های اصلی در بوم مدل کسب و کار

با داشتن اطلاعات کامل درباره فعالیت های اصلی شرکتتان، درک خوبی از گزاره ارزش این شرکت خواهید داشت. این موضوع فقط درباره تولید نیست و به حل مسائل شرکت، نت ورکینگ و بالا بردن کیفیت کالا یا خدمات نیز می پردازد. زمانی که یک سازمان از ارزش افزوده برای مشتری باخبر باشد،‌ رابطه بهتری با مشتریان فعلی برقرار می‌کند که می تواند به جذب مشتری جدید بینجامد و به طور کلی رقابت کردن با سایرین ساده تر می شود. به عبارتی برای تحقق ارزش‌هایی که به مشتری قول داده اید، باید بدانید چه فعالیت ‌هایی را در دستور کار خود قرار دهید.

منابع اصلی در بوم مدل کسب و کار

منابع می‌تواند منابع انسانی، مالی، فیزیکی یا معنوی باشد و در واقع به مواردی گفته می‌شود که یک سازمان برای فعالیت به آن نیاز دارد. منابع فیزیکی شامل دارایی‌هایی نظیر تجهیزات کسب و کار هستند. منابع معنوی به دانش، برندها و اختراعات گفته می‌شود. منابع مالی به گردش وجوه و منابع درآمد مرتبط است و منابع انسانی هم همان کارمندان هستند.

گزاره های ارزش در بوم مدل کسب و کار

گزاره ارزش به برآورده کردن نیاز مشتری مربوط می شود که متعاقباً به بقای شرکت‌ها می انجامد. شرکت ها چطور می توانند خود را از سایر رقبا متمایز کنند؟ این تمایز می‌تواند درباره کمیت نظیر قیمت، خدمات، سرعت و شرایط تحویل باشد یا مقوله کیفیت نظیر طراحی، جایگاه برند و تجربه و رضایت مشتری را مورد توجه قرار دهد.

روابط مشتری در بوم مدل کسب و کار

برقراری رابطه و تعامل با مشتری از اهمیت زیادی برخوردار است. هر چه تعداد مشتریان بیشتر باشد، باید توجه بیشتری به آنها کرد و برای این منظور بهتر است آنها را به گروه‌های مختلف هدف تقسیم بندی کنید. هر گروه مشتری، نیازهای خاص خود را دارند و سازمان ها با پیش بینی این نیازها می توانند روی مشتریان مختلف سرمایه گذاری کنند. باید بدانید که خدمات دهی خوب می تواند رابطه ای پایدار و عالی بین شرکت و مشتری به وجود آورد.

کانال ها در بوم مدل کسب و کار

سازمان ها با کانال های ارتباطی، توزیع و فروش در تماس هستند. این موضوع فقط به تماس با مشتری و نحوه ارتباط سازمان ها با مشتریانشان خلاصه نمی‌شود. محل خرید و تحویل کالا یا خدمات نیز از عناصر مهم این کانال ها به حساب می آید. راه های ارتباط با مشتری، پنج مرحله مختلف دارد: آگاهی از محصول، خرید، تحویل، ارزیابی و رضایت و نهایتاً خدمات پس از فروش. برای اینکه بهترین استفاده را از این کانال‌ها ببرید و به بیشترین تعداد مشتری دست پیدا کنید، پیشنهاد می‌شود که کانال‌های آفلاین (فروشگاه ها) و آنلاین (فروشگاه های اینترنتی) را با هم ادغام کنید.

گروه های مشتری در بوم مدل کسب و کار

از آنجا که سازمان‌ها اغلب خدمات خود را به بیش از یک گروه مشتری ارائه می دهند، منطقی است که آنها را به گروه های مختلفی تقسیم بندی کنید. با شناسایی نیازها و الزامات خاص هر یک از این گروه ها و ارزش های وابسته به آنها، می توان خیلی راحت تر کالاها و خدمات را به سمت این نیازها سوق داد. این امر به رضایت بیشتر مشتری می انجامد و به نوبه خود به گزاره ارزش خوب کمک می کند.

ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار

معمولاً کسب و کارها هزینه‌ محور و ارزش‌ محور هستند و سازمان ها باید مشخص کنند عملیاتی کردن مدل‌های کسب و کارشان چه هزینه‌هایی در بر دارد. وقتی سازمان ها از ساختار هزینه خود مطلع باشند، می دانند که حداقل گردش مالی چقدر باید باشد که منجر به سودآوری شود. ساختار هزینه شامل هزینه‌های ثابت (مثل حقوق کارمندان)، هزینه‌های متغیر (مثل هزینه تبلیغات)، صرفه به مقیاس (کاهش هزینه در اثر افزایش حجم تولید) و صرفه اقتصادی ناشی از وسعت یا محدوده (کاهش هزینه با افزایش محدوده کاری) است.

جریان های درآمد در بوم مدل کسب و کار

علاوه بر ساختار هزینه، جریان درآمد نیز می تواند درک روشنی از مدل درآمد شرکت فراهم کند. به عنوان مثال، مشتریان سالانه یک شرکت باید چه تعداد باشند که به سودآوری منجر شود؟ شرکت ها چطور می توانند از هر بخش از مشتریان درآمد کسب کنند؟ مواردی مثل فروش کالا، حق اشتراک، درآمد اجاره، صدور مجوز یا حق استفاده از امتیاز، اسپانسر شدن و تبلیغات از گزینه های ایجاد جریان درآمد هستند.

قدرت جلسات طوفان مغزی

همه اعضای تیم مدیریت می توانند کمک زیادی به بوم مدل کسب و کار داشته باشند. با تکمیل مدل بوم کسب و کار در ورق بزرگ کاغذ، اعضا می توانند در جلسات طوفان مغزی در کنار یکدیگر در مورد بخش های مختلف فکر کنند و نظرات خود را ابراز کنند. این یک تصویر خوب و عینی از سازمان را ایجاد می کند و هر گونه ایده  جدیدی می تواند بلافاصله مورد بحث قرار گیرد و احتمالاً بطور خاص توسعه یاید.

حال نوبت شماست.

شما چی فکر می کنید؟ آیا بوم مدل کسب و کار در اقتصاد و تجارت مدرن امروز قابل اجرا است؟ عوامل موفقیت شما برای مدیریت خوب بوم مدل کسب و کار چیست؟

تجربه و دانش خود را در بخش نظرات در زیر به اشتراک بگذارید.

گروه کلید با دارا بودن تیمی از کارشناسان مجرب به افراد و سازمان های مختلف مشاوره کارآفرینی، مشاوره کسب و کار می دهد پس با ما تماس بگیرید.