مدیریت استرس های ناشی از کار از دیدگاه ارگونومی

واژه ارگونومی یک لغت یونانی است که به معنای کار و قاعده و قانون می باشد در واقع رابطه انسان با کار را بررسی می کند.

در تعریفی می توان گفت که هدف ارگونومی افزایش و بهبود ایمنی بهداشت و سلامتی و راحتی و کارایی انسان است.

در ارگونومی عوامل متعددی نقش دارند که عبارتند از:

وضعیت و شرایط موجود در کار، اطلاعات و عملیات و پروسه کار، کنترل ها، وظایف و مشاغل، عوامل موجود در محیط کار تا حد زیادی میزان ایمنی،سلامتی و بهداشت، راحتی و کارایی در کار و زندگی روزمره را تعیین می کنند.

سلامتی شغلی

• انطباق شغل با توانایی افراد
• کنترل فرد بر روی کار
• افزایش مهارت
• ایجاد این فرصت که افراد بتواند روابط مناسبی با همکاران داشته باشند
• داشتن اطلاعات کافی در خصوص کارایی افراد و بازخوراند آن به افراد و سیستم
• جلوگیری از حرکات تکراری
• جلوگیری از تبعیض و خشونت

استرس

استرس واژه‌ای است در اصل به معنی فشار و نیرو در جهان فیزیکی هر گاه فشاری بر چیزی وارد شود کنشی بر آن وارد می‌کند، ثبات اجزای درونی آن را بر هم می‌زند و تنشی در آن پدید می‌آورد و بر می‌آشوبد و سرانجام آن شی را به واکنش می‌اندازد.

• در مهندسی گفته می‌شود که هرگاه فشار وارده از مقاومت شی در گذرد آن شی متلاشی می‌شود و از وضعیت موجودش در می‌آید. روانشناسان و دیگر صاحبنظران استرس نیز می‌گویند روی هم جمع شدن رویداد‌های زندگی که سازگاری فرد را با وضع موجودش بر هم می‌زند موجب استرس می‌شود.
• استرس یک پاسخ رفتاری، جسمی و روانی به عامل استرس (استرسور) است.
• درواقع استرس به معنی صرفا فشار عصبی نیست.
• خود استرس نه خوب است و نه بد.
• در حقیقت بعضی درجات استرس عادی است و برای ادامه حیات روزمره لازم است.

عامل استرس ( استرسور )

• استرسورهای سازمانی
• استرسورهای فردی
• استرسورهای محیط کار
• استرسورهای فیزیولوژیکی

رفتار مدیریت، روابط غیر رضایت بخش منبع کلیدی استرس در محیط کار است. این حالت می‌تواند در سازمان‌های با رفتار سیاسی زیاد (که اهداف و استاندارد‌های عملکرد وجود نداشته و ارتباطات شخصی دچار بحران باشد) بدتر شود.

بعلاوه در جایی که مدیران مجبور به تعهد در مورد عملکرد زیر دستان شوند و از ارزیابی‌های موضوعی استفاده کرده و شخصاً ارزیابی کنند، استرس تولید می‌شود. به خصوص در جایی که نرخ عملکرد اثر مستقیمی بر حقوق  و پرداخت به کارکنان داشته باشد.

استرس و عملکرد کاری

سطوحی از استرس ممکن است به بهتر شدن عملکرد کاری کمک کنند. وقتی استرس وجود ندارد چالش‌های کاری وجود نخواهد داشت، کسالت و ناتوانی افزایش یافته و بر روی عملکرد اثر منفی می‌گذارد. چنانچه استرس افزایش پیدا کند عملکرد به سمت بهبود می‌رود و کارکنان آمادگی ذهنی و روانی بالایی برای رویارویی با چالش‌ها پیدا می‌کنند. بعضی تحریک‌ها مفید هستند و  کارکنان را برای رسیدن به احساس موفقیت و رضایت شغلی فعال می‌کنند. حال اگر مقدار استرس از سطح بهینه فراتر رود تقاضا‌های زیاد از حد از کارکنان افزایش می‌یابد و سطح عملکرد افت می‌کند.

استرس – سلامتی و بهره وری

• امروزه شرایط شغلی استرس زا با افزایش غیبتها، تاخیر ها و حتی ترک کار همراه است.
• یک سازمان سالم سازمانی است که میزان بیماریها، آسیبها و ناتوانیها در محیط کار کمتر باشد.
• تحقیقات نشان داده که محیط کار سالم باعث بهره وری بیشتر می شود.

پیشگیری و کنترل استرس

گام اول:  شناسایی مشکل

• مربوط به نوع کار
• مربوط به سازمان
• امربوط به محیط کار

گام دوم:  طراحی مجدد و  مداخله

• الویت بندی استراتژِی

گام سوم:  ارزیابی

• ارزیابی کوتاه و دراز مدت